2024 ОН ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН ЦАГ АГААРЫН НӨХЦЛИЙН ТОЙМ

Агаарын температур(Air temperature): Өнгөрөгч сард агаарын дундаж Их нууруудын хотгорын сумдаар 5.1-9.0 градус, Алтайн өвөр говийн сумдын нутгаар  7.2-8.0 градус, Өндөр уулын бүсийн сумдын нутгаар 1.4-4.5 градус дулаан байсан байна. Агаарт хамгийн их температур Их нууруудын хотгорын болон Алтайн өвөр говийн сумдын нутгаар өдөртөө 19-24 градус, Өндөр уулын бүсийн сумдаар 14-19 градус дулаан,  Агаарын хамгийн бага температур  Их нууруудын хотгорын болон Алтайн өвөр говийн сумдын нутгаар шөнөдөө  4-9 градус хүйтэн, Өндөр уулын сумдаар 9-16 градус  хүйтэн байлаа. Хамгийн хүйтэн Мөстөд -16.0 градус байлаа.  Агаарт +30 градусаас давж халаагүй.

 Хөрсний температур(Soil temperature): Нийт нутгаар хөрсний дундаж температур 7-15 градус дулаан байв. Хөрсний гадрага дээр хамгийн их температур  өдөртөө нийт нутгаар 36-49 градус дулаан, хамгийн бага температур шөнөдөө 4-18 градус хүйтэн байсан. Хөрсөн дээр +40 градусаас дээш гарч халсан өдөр нийт нутгаар 2-14 өдөр ажиглагдсан. Хамгийн олон Зэрэгт 13, Мянгадад 13, Эрдэнэбүрэнд 14  өдөр тус тус ажиглагдсан.

 Хур тунадас(Precipitаtion): Энэ сард нийт нутгаар  119.2 мм тунадас орсон. Тунадас орсон сумдыг авч үзвэл: Цэцэгт 20.9 мм, Мөстөд 16.3 мм, Алтайд 15.1 мм, Үенч, Булганд 10.7  мм, Чандманьд 9.0 мм, Дуутад 5.8 мм бусад сумдын нутгаар 0.2-5.5 мм тунадас орсон. Хамгийн бага нь Зэрэгт 0.2 мм, Дөргөнд 0.8 мм тунадас орсон байна.                                                                                                             

Салхи(Wind): Өнгөрөгч сард нийт нутгаар хүчтэй салхи шуургатай байлаа.  Сарын дунд 10 хоногт ихэнх нутгаар хүчтэй салхитай байгалийн аюултай үзэгдлийн хэмжээнд хүрч шуурсан байна. Салхины их хурд  Зэрэгт 38, Дарви сумдад 28 м/с, Дөргөн, Мөст,  Жаргалант, Манхан, Чандмань, Ховд, Эрдэнэбүрэн, Мянгад, Мөнххайрхан, Дуут, Цэцэг, Булган, Үенч сумдад 18-24 м/с хүрч хүчтэй цасан болон шороон шуурга шуурсан.  Алтай суманд нутгаар секундэд 12 м/с хүрч явган шороон шуургатай байжээ.

Ургамал(Plant):  Ихэнх сумдын нутгаар бэлчээрийн ургамал цухуйж эхэлсэн. Алтайн өвөр говийн сумдын нутгаар бэлчээрийн төлөөлөх ургамал  болох хялгана,  агь, шарилж цухуйлт эхэлсэн байна. Ургамлын дундаж өндөр 1-2 см ургамлын ургалтын байдал  тааруу  байна. Мөнххайрхан, Дуут, Дарви сумдад бэлчээрийн ургамал цухуйгаагүй байна. Мал ногоонд цадах боломж муу, хүчтэй салхи шуурга, бэлчээрийн хомсдолоос  зарим сумдад малын хорогдол гарсан.

ХАА-н үйлдвэрлэлд явагдаж байгаа ажил:  Нийт  сумдад бог, бод төллөх ажил үргэлжилж байна. Зарим сумдад ямаа самнаж эхэлсэн. Тус ажил явуулахад цаг агаарын байдал дулаарсан боловч хүчтэй салхи шуургатай ихтэй байлаа. Малд нэмэлт тэжээл өгөх ажил үргэлжилж байна. Ихэнх сумдад төлөөлөх ургамал цухуйж эхэлсэн. Их нууруудын хотгорын болон Өндөр уулын сумдад хөрсний чийг бага агаар хөрсөндөө ихэвчлэн хасах градустай хонож  байгаа учраас ургамал цухуйсан боловч ургамлын ургалт удаашралтай байна 

Цаг агаарын нөхцлийн онцлог:

•  Энэ сард  нийт нутгаар уулаараа цас, нойтон цас, бороо орлоо.
• Хөрсний гадрага дээр 40-ээс дээш гарч халсан өдөр нийт сумдад 2-14 өдөр ажиглагдсан. Хамгийн олон Дарви суманд 14 өдөр ажиглагдсан. 
• Энэ сард нийт нутгаар үе үе хүчтэй салхи шуурга ихтэй байлаа.
•  Салхины их  хурд  нийт нутгаар секундэд 38  метр хүрч шуурсан.
• Бэлчээрийн ургамал ихэнх сумдад цухуйлтын үе шат эхэлсэн байна.
• Нийт сумдын нутгаар 119.2  мм тунадас орсон.

        Тойм мэдээ бичсэн ХААЦУС-ын ахлах техникч Ж.Жаргалзаяа    

                     2024 оны 5 дугаар сарын 1-нд