2023 ОНЫ ЗУРГААДУГААР САРЫН CҮҮЛИЙН АРАВ ХОНОГИЙН ЦАГ АГААРЫН НӨХЦЛИЙН ТОЙМ

Агаарын температур(Air temperature): Өнгөрөгч арав хоногт Их нууруудын хотгорын болон Алтайн өвөр говийн сумдын нутгаар агаарын дундаж температур  18.4-22.9 градус, Өндөр уулын сумдын нутгаар 13.4-18.7 градус дулаан байсан байна. Агаарт хамгийн их температур Их нууруудын хотгорын болон Алтайн өвөр говийн сумдын нутгаар өдөртөө 24-32 градус, Өндөр уулын сумдаар 22-29 градус дулаан, Агаарын хамгийн бага температур  Их нууруудын хотгорын болон Алтайн өвөр говийн сумдын нутгаар шөнөдөө  8-14 градус дулаан , Өндөр уулын сумдаар 1 градус хүйтнээс 8 грудас дулаан байжээ. Зарим сумдын нутгаар агаарт +30 градусаас дээш гарч халсан өдөр  2-4 өдөр ажиглагдсан. Хамгийн олон өдөр  Зэрэгт 4 хоног ажиглагджээ. Энэ 10 хоногийн эхээр нэлээд  халуун байлаа.

 Хөрсний температур(Soil temperature): Нийт нутгаар хөрсний дундаж температур 22-33  градус дулаан байв. Хөрсний гадрага дээр хамгийн их температур  өдөртөө нийт нутгаар 51-61 градус дулаан, хамгийн бага температур шөнөдөө 3 градус хүйтнээс 13 градус дулаан байсан. Хөрсөн дээр +40 градусаас дээш гарч халсан өдөр нийт нутгаар 6-10 өдөр ажиглагдсан. Зэрэг, Манхан  сумдад хөрсөн дээрээ 60-61 градус хүрч халсан байна.

 Хур тунадас(Precipitаtion): Энэ арав хоногт нийт нутгийн 40 орчим хувьд багахан хэмжээний   2.0 мм тунадас орсон. Тунадас орсон сумдыг авч үзвэл: Дуутад 0.8 мм, Мөнххайрханд 0.4 мм,  Булганд 0.6 мм, Мөстөд 0.2 мм, Жаргалант, Манханд 0.0  мм, бусад сумдын нутгаар хур тунадас ороогүй байна.   

Салхи(Wind): Өнгөрөгч арав хоногт нийт нутгаар салхи шуурга ихтэй байлаа. Салхины их хурд  Ховд суманд 22 м/с, Цэцэг, Мөстөд 20 м/с, Зэрэгт 19 м/с,Жаргалант,Чандмань, Дарви, Дөргөн, Манхан, Мөнххайрхан, Булганд 16-18 м/с хүрч хүчтэй шороон шуурга шуурсан бол бусад  сумдын нутгаар секундэд 8-14 метр хүрч зөөлөн явган шуургатай байжээ. Борооны өмнө салхи ширүүсэх үзэгдэл ажиглагдсан.

Ургамал(Plant):Н

ийт сумдын нутгаар . Ургамлын дундаж өндөр 2-11 см, Ургамлын ургалтын байдал Жаргалант, Чандмань, Зэрэг, Манхан, Мөнххайрхан, Дуут, Ховд, Булган, Үенч, Алтай сумуудын нутгаар сайн, бусад нутгаар дунд  гэсэн үнэлгээтэй байна. 6 сар гараад Хур тунадас бага орсон, халуун хуурай салхи чийг бага, хөрсөн дээр 40 градусаас дээш олон хоног үргэлжилснээс ургамлын ургалтанд таатай биш нөлөөлж, таана, хөмүүл болон ихэнх ургамал хатах шарлах зэрэг гэмтэл ажиглагдаж ургамлын ургалт удаашралтай байна. Нийт нутгаар агаарын харцангуй чийгийн дундаж 20-40 %-ийн чийгтэй хэт хуурайшилтай байгаагаас гал түймэр гарах өндөр эрсдэлтэй байна. Иймээс нийт ард иргэдийг гал түймрийн аюулаас болгоомжтой байхыг зөвлөж байна.  

ХАА-н үйлдвэрлэлд явагдаж байгаа ажил:  Нийт  сумдад хөөвөр хялгас авах,мал хөнгөлөх, мал ногоолуулах, сааль сүү бэлтгэх, хонь хяргах ажил үргэлжилж байгаа Тус ажил явуулахад цаг агаарын байдал  таатай нөлөөлсөн.

 Цаг агаарын нөхцлийн онцлог:

•  Энэ 10 хоногт нийт нутгийн 40 орчим хувьд багахан хэмжээний  2.0 мм тунадас орлоо.
• Агаарт +30 аас дээш халсан өдрийн тоо зарим  сумдаар 2-4 хоног ажиглагдсан. Хамгийн олон Зэрэгт 4 өдөр ажиглагдсан байна.  
• Хөрсний гадрага дээр 40-ээс дээш гарч халсан өдөр нийт сумдад 6-10 өдөр ажиглагдсан.
•  Салхины их  хурд  нийт нутгаар секундэд 10-22  метр хүрч шуурсан.
• Бэлчээрийн ургамал нийт нутгаар 2-11 см өндөр ургасан байна

                  Тойм мэдээ бичсэн ХААЦУС-ын ахлах техникч Ж.Жаргалзаяа

 2023 оны 7 дугаар сарын 3-нд